Kontent qismiga oʻtish

Tekirdağ

Koordinatalari: 40°59′0″N 27°31′0″E / 40.98333°N 27.51667°E / 40.98333; 27.51667
Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Tekirdağ
Shahar
Skyline of Tekirdağ
40°59′0″N 27°31′0″E / 40.98333°N 27.51667°E / 40.98333; 27.51667
Mamlakat Turkiya
Viloyat Tekirdağ viloyati
Hukumat
 • Mer Candan Yüceer
Markazi balandligi 37 m
Vaqt mintaqasi UTC+3
Pochta indeks(lar)i 59xxx
Tekirdağ xaritada
Tekirdağ
Tekirdağ

Tekirdağ — Turkiyadagi shahar. Marmar dengizining shimoliy qirgʻogʻida, Sharqiy Frakiya mintaqasida joylashgan. Shahar Sulaymonpasha tumanining shahar qismini tashkil qiladi, 2022-yilda 186 421 kishi istiqomat qilgan.

Tekirdağ – qishloq xoʻjaligi mahsulotlari uchun bandargohga ega savdo markazi (Frakiya orqali asosiy yuk tashish liniyasiga yangi temir yoʻl aloqasini joylashtirish uchun bandargoh kengaytirilmoqda). Shuningdek, Martas va BOTAŞ terminalining markazi boʻlib, ularning ikkalasi ham Marmara mintaqasidagi savdo faoliyati uchun muhimdir. Shaharning eng mashhur mahsuloti Tekirdağ rakisi boʻlib qolmoqda, yana shahar har yil iyun oyida nishonlanadigan giloslar festival bilan ham mashhur[1].

Gretsiya va Bolgariya chegaralarining yaqinligi sabab Tekirdağda har ikki davlatning faxriy konsulliklari mavjud.

Tekirdağdan paromlar yozda yaqin atrofdagi Marmara orollariga suzib oʻtadi[2].

Eng yaqin aeroport Tekirdağ Chorlu aeroporti (TEQ) boʻlsa-da, Istanbul aeroportiga (IST) koʻproq reyslar mavjud.

Nomi va etimologiyasi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Tekirdağ Visant yoki Visanthe (grekcha: Βισάνθη/Βυσάνθη)[3][4], shuningdek, klassik antik davrda Rhaedest (Ῥaidesosos) deb atalgan. Oxirgi nomi Vizantiya davrigacha ishlatilgan[5] va 14-asrda Usmoniylar qoʻliga oʻtgandan keyin shahar Rodoschuk deya nomlangan (gʻarbiy tillarga Rodosto deb tarjima qilinadi). 18-asrdan keyin turkcha tekfur soʻzi asosida „Vizantiya xoʻjayini“ degan maʼnoni anglatuvchi Tekfurdagʻi nomini oladi. Vaqt oʻtishi bilan bu nom turkiy Tekirdağ va bu Turkiya Respublikasidagi rasmiy nomga aylanadi. „Rhaedestos“ tarixiy nomi (shuningdek, Raidestos deb tarjima qilinadi) hali ham yunon pravoslav cherkov kontekstida qoʻllaniladi (masalan, Raidestos yepiskopi[6], Gerakliya va Raidestos metropolitanti)[7].

Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Sfinks stol oyogʻi, Tekirdağdagi Arxeologiya va Etnografiya muzeyi, Rim davri
Tekirdağ arxeologiya va etnografiya muzeyi
Tekirdağdagi Frensis II Rakoczi yodgorlik uyi
Tarixiy Usmonli yogʻoch uylari.

Tekirdağ shahrining tarixi miloddan avvalgi 4000 yillarga toʻgʻri keladi. Ksenofontning Anabasis asarida Frakiya qiroli Seuthes qirolligining bir qismi sifatida tilga olinadi. Bu Gerodot tomonidan Bizante sifatida ham tilga olingan (VII, 137). Shahar Samiya mustamlakasi boʻlgan[8].

Prokopiy eramizning VI asrida Yustinian I tomonidan shaharni qayta tiklanishi haqida yozgan. 813-yilda va yana 1206-yilda, Rodosto jangidan keyin shaharbolgarlar tomonidan talon-taroj qilinadi, ammo keyingi Vizantiya davrida ham muhim ahamiyatga ega boʻlgan hudud boʻlgan. 11-asrda yashagan Vizantiya tarixchisi Mixaill Attaleiates oʻz vasiyatnomasida tasvirlangan Raidestosda mulki boʻlganligini yozgan. 1204-yildan 1235-yilgacha Toʻrtinchi salib yurishi paytida Konstantinopolni lotinlar bosib olingandan keyin shahar venetsiyaliklar boshqaruviga oʻtgan.

Usmoniylar davrida shahar ketma-ket Rumeli eyaleti, keyin Kapudan Posho viloyati, Silistra eyaleti va Edirne viloyati tarkibiga kirgan. 1849-yildan keyin Tekfurtagi sanjagining qarorgohiga aylanadi.

XX asr[tahrir | manbasini tahrirlash]

Tekirdağ rus armiyasi tomonidan ikki marta: 1829-yil 22-avgustda rus-turk urushi (1828-1829)[9] va keyin 1878-yil 1-fevralda rus-turk urushi (1877-1878) paytida bosib olingan. Bu urushlardan keyin shahar yana Usmoniylar davlati tarkibiga qaytgan.

1905-yilda shaharda 35 000 ga yaqin aholi istiqomat qilgan, ularning yarmiga yaqini yunonlar boʻlgan[10].

Tekirdağ 1912-yil 11-noyabrda Bolgariya qoʻshini tomonidan bosib olingan[11]. Shahar 1913-yil 13-iyulda ozod qilingan.

Tekirdağ 1920-yil 20-iyulda Turkiyaning mustaqillik urushi (1919-1922) paytida yunon armiyasi tomonidan bosib olingan. Mudanya sulh shartnomasi imzolangandan soʻng, shahar 1922-yil 13-noyabrda Turkiyaga qaytariladi[12] . Ikki davlat oʻrtasida 1923-yilgi yunon pravoslav va musulmon aholi almashinuvi toʻgʻrisidagi shartnoma shartlariga koʻra, Tekirdağdagi yunon nasroniylarining bari shaharni tark etishga majbur boʻladilar (Nea Raidestos qishlogʻiga asos solganlar), ularning oʻrnini esa Gretsiyadagi musulmon turklar egallagan.

1934-yil dekabr oyida Dobruja va Ada Kalehdan 1583 nafar turkiyzabon musulmonlardan iborat karvon Tekirdağga joylashadi[13].

Tekirdağ koʻp yillar davomida Edirne viloyatining mahsulot ombori sifatida xizmat qilgan. Biroq, Aleksandrupolis Maritsa daryosi boʻylab temir yoʻlning oxirgi postiga aylangach, shaharda savdo yomonlashdi.

Yepiskopligi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Rhaedestus Rim-katolik cherkovining titulli koʻrinishi boʻlib qolmoqda[14]. Biroq, Rim-katolik cherkovining faoliyati uzoq vaqtdan beri toʻxtagan.

Katolik yepiskoplari

  • Emmet Maykl Uolsh 1949-yil 8-sentyabr, 1952-yil 16-noyabr
  • Manuel Alfonso de Karvalyu 1953-yil 10-fevral 1957-yil 17-iyun
  • Uilson Laus Shmidt 1957-yil 5-sentyabr, 1962-yil 18-may
  • Karlos Horasio Ponse de Léon 1962-yil 9-iyun, 1966-yil 28-aprel

Joylashuvi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Süleymanpasha parki, Tekirdağ

Tekirdağ, Marmara dengizining shimoliy qirgʻogʻida, Istanbuldan 135 kilometr (84 milya) gʻarbda joylashgan. Goʻzal koʻrfazi shaharga oʻz nomini beradigan togʻning tumshugʻi bilan taʼminlangan, Tekir togʻi (qadimgi Combos), taxminan 2000 yilga toʻgʻri keladi. shimoldagi tepalik platosiga koʻtarilgan fut. Tekirdağ va Sharkoʻy oʻrtasida yana bir togʻ, Ganos Dagʻi bor.

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. ↑ „Tekirdag Festivals - Tekirdag Annual Events.“. www.tekirdag.com. Qaraldi: 2022-yil 30-sentyabr.
  2. ↑ „Ferry Services Istanbul & Sea of Marmara, Turkey“. turkeytravelplanner.com. Qaraldi: 2022-yil 30-sentyabr.
  3. ↑ Playfair. „A System of Geography, Ancient and Modern“. google.gr (1812).
  4. ↑ „Full text of "Hellenica; Books I-II"“. archive.org (1888).
  5. ↑ See: Warren Treadgold, The Middle Byzantine Historians (Palgrave Macmillan, 2013)
  6. ↑ „Ecumenical Patriarchate – George Raidestinos I“. ec-patr.net.
  7. ↑ Kiminas, Demetrius. The Ecumenical Patriarchate. Wildside Press LLC, March 2009. ISBN 9781434458766. 
  8. ↑ Scott, Lionel. Historical Commentary on Herodotus. BRILL, July 2017 — 160 bet. DOI:10.1163/9789047407980. ISBN 978-90-47-40798-0. 
  9. ↑ https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=WBc656i315e2eV6-EZV1ogoKkXx2Z6eCeqskADWmfHFDzY2EQsaUQYdI1d0xFuwT Ahıska Türkleri (1800–1821), Unpublished Doctoral Thesis, page 189, 2015
  10. ↑ Volume V23, Page 448 of the 1911 Encyclopædia Britannica
  11. ↑ Balkan Harbi Kronolojisi (″Chronology of Balkan War″), page 61
  12. ↑ „Tekirdağ Tarihi“. Qaraldi: 2022-yil 13-dekabr.
  13. ↑ Önder Duman (Spring 2008). "Atatürk Döneminde Romanya'dan Türk Göçleri (1923-1938)". Bilig (45). https://atif.sobiad.com/index.jsp?modul=makale-detay&Alan=sosyal&Id=AWf30j0PHDbCZb_mRETc. 
  14. ↑ Rhaedestus At catholic-hierarchy.org. 
"https://uz.chped.com/w/index.php?title=Tekirdağ&oldid=4443460" dan olindi