38-shaxmat Olimpiadasi
![](http://chped.net/https/upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/42/AM012-09.jpg/220px-AM012-09.jpg)
38-shaxmat Olimpiadasi (nemischa: Die 38. Schacholympiade Schaxolimpiada) — 2008-yilning 12–25-noyabr kunlari Germaniyaning Drezden shahrida FIDE tomonidan tashkil etilgan ochiq[1] hamda ayollar turniri va shaxmat oʻyinini ommalashtirishga qaratilgan bir qancha boshqa tadbirlardan iborat Olimpiada[2]. Ochiq musobaqada 146 ta, ayollar bahsida esa 111 ta jamoa qatnashdi. Hammasi boʻlib 1277 nafar shaxmatchi roʻyxatga olingan. Turnirning har ikki boʻlimini xalqaro hakam Ignatius Leong (Singapur) boshqarib bordi. Yaqinda oʻtkazilgan Olimpiadalardan farqli oʻlaroq, Shveysariya tizimidagi turlar soni tezlashtirilgan juftliklar bilan 13 tadan 11 taga qisqartirildi. Birinchi marta ayollar divizioni, xuddi ochiq divizion kabi, har bir turda toʻrtta doskada oʻynadi, har bir jamoaga bittadan oʻrinbosar, jami besh nafar oʻyinchiga ruxsat berildi. Yakuniy reytinglar o‘yin ochkolari bilan emas, match ochkolari bo‘yicha aniqlandi. Durang boʻlsa, tay-brek ushbu hisob bilan hal boʻldi: 1. Sonneborn-Berger chegirib tashlangan; 2. Oʻyin ochkolari yigʻindisi olib tashlangan; 3. Oʻyin nuqtalari hisoblangan[3].
Har bir oʻyin uchun vaqtni nazorat qilish har bir oʻyinchiga birinchi 40 ta harakatga 90 daqiqa va oʻyinning qolgan qismi uchun 30 daqiqa, birinchisidan boshlab har bir harakatdan keyin har bir oʻyinchi uchun qoʻshimcha 30 soniya qoʻshish imkonini berdi. Yangi qoidaga koʻra, 30 ta harakat bajarilgunga qadar kelishuv boʻyicha qur’a tashlashga ruxsat berilmagan[4]. Bundan tashqari, raund boshlanishida taxtada boʻlmagan oʻyinchilar avtomatik ravishda oʻyinni oʻtkazib yuborishadi. Ushbu qoida shaxmatni boshqa sport musobaqalari bilan uygʻunlashtirish uchun amalga oshirildi[5].
Ochiq tadbir[tahrir | manbasini tahrirlash]
![](http://chped.net/https/upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/17/Dresden_Olympiad_2008.jpg/500px-Dresden_Olympiad_2008.jpg)
Ochiq divizionda 141 mamlakatdan 146 ta jamoa ishtirok etdi. Germaniya mezbon sifatida uchta jamoani maydonga tushirdi, Xalqaro Brayl shaxmat assotsiatsiyasi (IBCA), Xalqaro jismoniy nogironlar shaxmat assotsiatsiyasi (IPCA) va Xalqaro tinchlik shaxmat qoʻmitasi (ICSC) har biri bittadan tarkibni taqdim etdi. Marokash roʻyxatdan oʻtgan, ammo birinchi tur oʻyinida hech qachon maydonga tushmagan va diskvalifikatsiya qilingan.
Amaldagi chempion Armaniston yana bir bor Levon Aronyan boshchiligida ketma-ket ikkinchi chempionlikni qoʻlga kiritdi. Ular sakkizinchi oʻrinda boʻlishlariga qaramay, oʻn bir uchrashuvdan toʻqqiztasida gʻalaba qozonishdi, toʻrtinchi oʻrindagi Ukraina bilan durang oʻynashdi va sardor Boris Gelfand boshchiligidagi ikkinchi oʻrindagi Isroilgagina (1½-2½) magʻlub boʻlishdi. Isroilliklar Armanistondan bir ochko ortda qolib ketishdi. Gata Kamskiy boshchiligidagi Qoʻshma Shtatlar soʻnggi turda Ukrainani magʻlub etib (3½-½) Vasiliy Ivanchuk va qolgan Ukraina terma jamoasidan koʻra tay-brekda yaxshiroq bronza medallarini qoʻlga kiritdi.
Yana bir bor sardor Vladimir Kramnik boshchiligidagi Rossiya terma jamoasi turnirdan oldingi favorit edi, ammo muvaffaqiyatsizlik bilan beshinchi oʻrinni egalladi. Yaqinda jahon chempionatida magʻlub boʻlgan Kramnik, zaxira oʻyinini qoʻlga kiritgan muqobil Dmitriy Yakovenkodan tashqari, qolgan jamoalar kabi oʻz reytingidan ancha past oʻynadi.
![](http://chped.net/https/upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/AM011-09.jpg/220px-AM011-09.jpg)
Turnirning eng katta syurprizi Vyetnam boʻldi, u hatto kuchli 30 talikka kirmagan, ammo baribir toʻqqizinchi oʻrinni egallashga muvaffaq boʻldi, yangi turnir tuzilmasi ularga biroz kuchsizroq raqiblarni ajratdi, ammo ular Xitoyga qarshi 2-2 natija qayd etdi. Germaniyalik mezbonlar 13-o‘rinni egallagan bo‘lsa, jahon chempioni Vishvanatan Anandsiz Hindiston 16-o‘rin bilan kifoyalanishga majbur bo‘ldi.
Ochiq tadbir natijalari, #1-#10 # Davlat Shaxmatchilar Oʻrtacha reyting MP dSB 1 Armaniston
Aronian, Akopian, Sargissian, Petrosian, Minasian 2677 19 2 Isroil
Gelfand, Roiz, Avrukh, Postny, Rodshtein 2682 18 3 AQSh
Kamsky, Nakamura, Onischuk, Shulman, Akobian 2673 17 362.0 4 Ukraina
Ivanchuk, Karjakin, Eljanov, Efimenko, Volokitin 2729 17 348.5 5 Rossiya
Kramnik, Svidler, Grischuk, Morozevich, Yakovenko 2756 16 375.0 6 Ozarbayjon
Radjabov, Mamedyarov, Gashimov, Guseinov, Mamedov 2709 16 359.5 7 Xitoy
Wang Yue, Bu Xiangzhi, Ni Hua, Wang Hao, Li Chao 2714 16 357.5 8 Vengriya
Lékó, Polgár, Almási, Balogh, Berkes 2692 16 341.5 9 Vyetnam
Nguyen Ngoc Truong Son, Lê Quang Liêm,
Dao Thien Hai, Nguyễn Văn Huy, Tu Hoang Thong2539 16 340.0 10 Ispaniya
Shirov, Vallejo Pons, Illescas Córdoba,
Khamrakulov, San Segundo Carrillo2644 16 337.5
Ochiq tadbir natijalari, #11-oxirigacha (#146) Oʻrin Davlat Oʻrtacha reyting MP dSB dSMP 11 Gruziya
2618 16 321.0 12 Niderlandiya
2609 15 343.0 13 Germaniya
2647 15 339.0 14 Bolgariya
2691 15 327.5 15 Angliya
2629 15 320.0 16 Hindiston
2634 15 310.0 17 Sloveniya
2583 15 288.0 18 Belarus
2602 14 307.0 19 Ruminiya
2631 14 306.5 20 Serbiya
2604 14 302.0 21 Norvegiya
2611 14 300.0 22 Fransiya
2690 14 295.0 23 Kuba
2626 14 294.5 24 Gretsiya
2585 14 292.5 25 Shvetsiya
2576 14 286.0 26 Chernogoriya
2522 14 279.0 27 Xorvatiya
2588 14 275.5 28 Kanada
2500 14 272.5 29 Polsha
2609 13 301.0 30 Bosniya va Gertsogovina
2577 13 294.0 31 Slovakiya
2587 13 290.0 32 Finlandiya
2491 13 287.5 33 Estoniya
2495 13 282.0 34 Litva
2548 13 278.0 35 Germaniya „C“
2506 13 276.5 122 36 Turkiya
2496 13 276.5 121 37 Qozogʻiston
2555 13 272.5 38 Chexiya
2611 13 270.5 39 Daniya
2566 13 268.5 40 Eron
2524 13 265.0 41 Italiya
2521 13 261.0 42 Germaniya „B“
2523 13 259.0 43 Moldova
2585 13 258.5 44 Latviya
2522 13 257.5 45 Avstriya
2486 13 252.5 46 Filippin
2526 13 250.0 47 Bangladesh
2486 13 249.0 48 Paragvay
2415 13 220.5 49 Kolumbiya
2459 12 257.0 50 Oʻzbekiston
2557 12 256.5 51 Shveysariya
2541 12 251.0 52 Indoneziya
2387 12 249.5 53 Shotlandiya
2512 12 249.0 54 Braziliya
2460 12 240.0 55 Portugaliya
2441 12 237.5 56 Misr
2497 12 232.0 57 Avstraliya
2488 12 222.5 58 Janubiy Afrika Respublikasi
2315 12 220.5 59 Shimoliy Makedoniya
2525 12 220.0 60 Irlandiya
2452 12 218.5 61 Farer orollari
2364 12 213.5 62 Singapur
2352 12 210.5 63 Birlashgan Arab Amirliklari
2332 12 191.0 64 Islandiya
2420 11 246.0 65 Pokiston
2031 11 234.5 66 Qatar
2400 11 225.5 67 Venesuela
2444 11 224.5 68 Kosta Rika
2403 11 223.5 69 Argentina
2572 11 221.5 70 Belgiya
2395 11 215.5 71 Tojikiston
2358 11 207.0 72 Ekvador
2408 11 206.0 73 Mongoliya
2372 11 188.5 74 Meksika
2423 11 188.0 75 Lyuksemburg
2286 11 177.5 76 Iordaniya
2288 11 175.5 77 Yaponiya
2206 11 174.5 78 El Salvador
2300 11 173.5 79 ICSC 2305 11 166.5 80 Yamayka
2217 11 165.0 81 Uels
2263 11 158.0 82 Qirgʻiziston
2337 10 222.5 83 Turkmaniston
2355 10 200.5 84 Suriya
2312 10 192.5 85 Iroq
2290 10 188.5 86 Boliviya
2313 10 183.5 87 Gvatemala
2263 10 182.5 88 IPCA 2358 10 178.5 89 Jazoir
2340 10 174.0 90 Dominikan Respublikasi
2358 10 167.5 91 IBCA 2318 10 166.0 92 Albaniya
2102 10 162.5 93 Panama
2206 10 161.0 94 Shri Lanka
2169 10 160.0 95 Puerto-Riko
2228 10 159.0 96 Malayziya
2362 10 157.5 97 Yangi Zelandiya
2370 10 152.0 98 Angola
2231 10 151.5 99 Livan
2312 10 150.5 100 Tailand
2272 10 140.5 101 Falastin
2306 9 177.5 102 Nigeriya
1988 9 174.0 103 Botsvana
2185 9 173.0 104 Monako
2275 9 171.0 105 Tunis
2310 9 163.5 106 Yaman
2332 9 163.5 107 Afgʻoniston
2095 9 152.0 108 Nepal
2022 9 148.0 109 Janubiy Koreya
2068 9 146.5 110 Andorra
2256 9 144.0 111 Liviya
2145 9 141.0 112 Niderlandlar Antill orollari 2168 9 135.5 113 Malta
2177 9 134.0 114 Urugvay
2287 9 130.5 115 Jersi
1742 9 127.0 116 Nikaragua
2238 9 120.0 117 Zambiya
2082 8 140.5 118 Barbados
2142 8 136.0 119 Mozambik
1775 8 132.0 120 Uganda
2175 8 126.0 121 San Marino
1907 8 124.5 122 Kipr
2144 8 120.0 123 Namibiya
1937 8 116.5 124 Efiopiya
1769 8 108.0 125 Trinidad va Tobago
2173 8 106.5 126 Gernsi
2055 8 97.0 127 Britaniyaning Virgin Orollari
1952 8 95.5 128 Honduras
1968 7 129.0 129 Papua Yangi Gvineya
2139 7 116.0 130 Surinam
2141 7 110.0 131 Keniya
2164 7 109.0 132 Gonkong
2023 7 106.0 133 Mavritaniya
1896 7 94.5 134 Makao
2020 7 94.0 135 Aruba
2034 7 92.0 136 Xitoy Taypeyi
1846 7 85.0 137 Bermuda
1978 7 81.0 138 Malavi
1400 6 116.5 139 Lixtenshteyn
2086 6 88.0 140 Gana
1400 6 77.0 141 Amerika Virgin Orollari
1400 6 43.0 142 Gabon
1400 5 87.0 143 Fiji
1923 5 73.0 144 Seyshell orollari
1710 5 68.5 145 Madagaskar
1400 4 146 Ruanda
1608 3
Guruh mukofotlari[tahrir | manbasini tahrirlash]
Umumiy medallarga qoʻshimcha ravishda, besh xil zaxira guruhidagi eng yaxshi jamoalarga, boshqacha aytganda, eng koʻp zaxiradan oshib ketgan jamoalarga sovgʻalar berildi. Umumiy medallar sovrindorlari guruh sovrinlarini olish huquqiga ega emas edilar.
Group Prizes Guruh Zaxira Jamoa MP dSB A 1-29 Ukraina
17 348.5 B 30-58 Vyetnam
16 340.0 C 59-87 Paragvay
13 220.5 D 88-116 Lyuksemburg
11 177.5 E 117-146 Pokiston
11 234.5
Shaxsiy medallar[tahrir | manbasini tahrirlash]
Birinchi marta barcha kengash mukofotlari ishtirok reytinglariga koʻra berildi. Shunga koʻra, umumiy sovrin yoʻq edi, Sargissian uchinchi doskada turnirdagi barcha oʻyinchilar orasida eng yaxshi oʻyin koʻrsatdi:
- Doska 1:
Piter Leko 2834 yil
- Doska 2:
Vladimir Akopian 2813
- Doska 3:
Gabriel Sargissian 2869
- Doska 4:
Dragisha Blagoyevich 2792 yil
- Zaxira:
Dmitriy Yakovenko 2794
Ayollar tadbiri[tahrir | manbasini tahrirlash]
Ayollar toifasida 106 mamlakatdan 111 ta jamoa ishtirok etdi. Germaniya mezbon sifatida uchta jamoani maydonga tushirdi, Xalqaro Brayl shaxmat assotsiatsiyasi (IBCA), Xalqaro jismoniy nogironlar shaxmat assotsiatsiyasi (IPCA) va Xalqaro tinchlik shaxmat qoʻmitasi (ICSC) har biri bittadan tarkibni taqdim etdi.
Gruziya uchinchisidan 12 yil oʻtib, toʻrtinchi chempionlikni qoʻlga kiritdi va tay-breyklarda Ukrainani qiyinchilik bilan magʻlub etdi. Turnir davomida ikki jamoa to‘qnash kelishmadi, biroq ukrainaliklar so‘nggidan oldingi o‘yinda Serbiyaga qarshi durang o‘ynagan, gruzinlar esa sobiq chempion Xitoyni (2½-1½) mag‘lubiyatga uchratganida, Gruziya oltinni qoʻldan boy berdi. Oxirgi turda ular yettinchi oʻrinni egallagan boʻlsa-da, chempionlik uchun kurashda hal qiluvchi rol oʻynagan serbiyaga qarshi (3:1) gʻalaba qozonishdi. Gruziya terma jamoasini sobiq jahon chempioni, 47 yoshli Mayya Chiburdanidze boshqardi, u ajoyib oʻyin koʻrsatdi va turnirning eng yaxshi koʻrsatkichi bilan yuqori doskani qoʻlga kiritdi.
Qoʻshma Shtatlar bronza medallarini Rossiya (yangi jahon chempioni Alexandra Kosteniuk bilan) va Polshani ortda qoldirib, tay-breklarda qoʻlga kiritdi. Germaniyalik mezbonlar 21-o‘rinni egalladi.
Ayollar tadbiri natijalari, #1-#10 # Davlat Shaxmatchilar Oʻrtacha reyting MP dSB 1 Gruziya
Chiburdanidze, Dzagnidze, Javakhishvili, Lomineishvili, Khukhashvili 2476 18 411.5 2 Ukraina
Lahno, Zhukova, Ushenina, Gaponenko, Zdebskaya 2486 18 406.5 3 AQSh
Krush, Zatonskih, Goletiani, Rohonyan, Abrahamyan 2396 17 390.5 4 Rossiya
Kosteniuk, T. Kosintseva, N. Kosintseva, Korbut, Pogonina 2495 17 367.0 5 Polsha
Soćko, Rajlich, Zawadzka, Majdan, Przeździecka 2386 17 364.5 6 Armaniston
Danielian, Mkrtchian, Aginian, Galojan, Andriasian 2397 16 353.0 7 Serbiya
Marić, Bojković, Stojanović, Chelushkina, Benderać 2386 16 318.5 8 Xitoy
Hou Yifan, Zhao Xue, Shen Yang, Ju Wenjun, Tan Zhongyi 2486 15 392.5 9 Isroil
Klinova, Borsuk, Igla, Vasiliev, Efroimski 2304 15 325.0 10 Belarus
Sharevich, Popova, Azarova, Berlin, Klimets 2278 15 317.5
Ayollar tadbiri natijalari, #11-oxirigacha (#111) Oʻrin Davlat Oʻrtacha reyting MP dSB dSMP 11 Ruminiya
2348 15 306.5 12 Italiya
2245 15 280.0 13 Fransiya
2427 14 336.5 14 Vengriya
2389 14 321.0 15 Hindiston
2388 14 320.5 16 Slovakiya
2348 14 299.5 17 Mongoliya
2161 14 289.0 18 Niderlandiya
2323 14 286.0 19 Bolgariya
2375 14 282.0 20 Xorvatiya
2259 14 281.5 21 Germaniya
2379 14 279.0 22 Oʻzbekiston
2181 14 267.0 23 Ispaniya
2296 14 266.5 24 Gretsiya
2317 13 307.5 25 Kuba
2289 13 288.0 26 Vyetnam
2292 13 272.5 27 Avstriya
2231 13 269.5 28 Latviya
2264 13 266.5 29 Argentina
2260 13 262.0 30 Turkiya
2184 13 249.5 31 Ozarbayjon
2261 13 246.5 32 Estoniya
2174 13 245.5 33 Moldova
2246 13 238.0 34 Germaniya „B“
2159 13 236.0 35 Chernogoriya
2242 13 227.5 36 Chexiya
2321 12 270.0 37 Sloveniya
2359 12 260.0 38 Shvetsiya
2317 12 258.5 39 Eron
2194 12 258.0 40 Shveysariya
2210 12 257.5 41 Kolumbiya
2179 12 255.5 42 Indoneziya
2021 12 237.5 43 Filippin
2134 12 232.0 44 Lyuksemburg
2185 12 227.5 45 Qozogʻiston
2240 12 226.5 46 Portugaliya
2145 12 218.0 47 Germaniya „C“
2142 12 208.5 48 Braziliya
2077 12 196.0 49 Qirgʻiziston
2093 12 182.0 50 Angliya
2248 11 250.0 51 Litva
2294 11 239.0 52 Ekvador
2223 11 230.0 53 Norvegiya
2193 11 224.0 54 Finlandiya
2014 11 205.0 55 Dominikan Respublikasi
2022 11 200.5 56 Shotlandiya
1986 11 199.5 57 Janubiy Afrika Respublikasi
1938 11 198.0 58 Turkmaniston
2063 11 194.5 59 Bosniya va Gertsogovina
2110 11 193.0 60 Islandiya
2029 11 191.0 61 IPCA 2018 11 180.0 62 Yangi Zelandiya
1912 11 174.5 63 Avstraliya
2122 10 209.0 64 El Salvador
2098 10 199.5 65 Kanada
2124 10 190.0 66 Meksika
2106 10 184.0 67 Venesuela
2108 10 178.0 68 Gvatemala
1920 10 176.0 69 IBCA 2035 10 168.0 70 Daniya
2098 10 163.5 71 Boliviya
1978 10 162.0 72 ICSC 2130 10 161.0 73 Jazoir
1936 10 158.0 74 Bangladesh
2093 10 156.0 75 Tojikiston
1767 10 155.0 104 76 Suriya
1808 10 155.0 96 77 Albaniya
2004 10 151.0 78 Shri Lanka
1850 9 169.5 79 Uels
1891 9 145.0 80 Urugvay
1882 9 140.0 107 81 Puerto-Riko
1870 9 140.0 103 82 Livan
1802 9 139.0 83 Kosta Rika
1861 9 129.0 84 Paragvay
1725 9 127.0 85 Qatar
1656 9 121.0 86 Xitoy Taypeyi
1556 9 118.5 87 Iroq
1706 9 117.5 88 Misr
1842 8 142.0 89 Birlashgan Arab Amirliklari
1805 8 129.0 90 Angola
1506 8 124.0 91 Tunis
1490 8 119.0 92 Yaman
1400 8 114.5 93 Botsvana
1529 8 113.5 94 Irlandiya
1534 8 90.5 95 Barbados
1400 8 81.0 96 Yaponiya
1621 7 119.5 97 Nigeriya
1400 7 111.0 98 Honduras
1400 7 106.0 99 Surinam
1498 7 105.0 100 Malta
1731 7 101.5 101 Liviya
1400 7 92.5 102 Pokiston
1400 7 90.0 103 Panama
1641 7 82.5 104 Makao
1554 7 79.5 105 Fiji
1551 7 74.5 106 Janubiy Koreya
1469 7 66.5 107 Trinidad va Tobago
1667 7 58.0 108 Aruba
1400 6 109 Keniya
1400 5 110 Seyshell orollari
1400 3 111 Afgʻoniston
1400 1
Shaxsiy medallar[tahrir | manbasini tahrirlash]
Birinchi marta barcha kengash mukofotlari ishtirok reytinglariga koʻra berildi. Shunga koʻra, umumiy sovrin yoʻq edi, ammo yuqori doskada qayta tugʻilgan sobiq chempion Chiburdanidze turnirdagi barcha oʻyinchilar orasida eng yaxshi oʻyin koʻrsatdi:
- Doska 1:
Mayya Chiburdanidze 2715
- Doska 2:
Anna Zatonskih 2571
- Doska 3:
Nadezhda Kosintseva 2591
- Doska 4:
Joanna Majdan 2621
- Zaxira:
Natalia Zdebskaya 2528
Umumiy gʻalaba[tahrir | manbasini tahrirlash]
Nona Gaprindashvili kubogi ochiq va ayollar divizionlarida eng koʻp oʻyin ochkolariga ega boʻlgan mamlakatga beriladi. Ikki yoki undan ortiq jamoalar durang boʻlsa, ular ikkita alohida musobaqada boʻlgani kabi bir xil taymerlar tomonidan aniqlanadi.
Ayollar o‘rtasidagi sobiq jahon chempioni (1961–1978) nomi bilan atalgan kubok FIDE tomonidan 1997-yilda yaratilgan.
# | Jamoa | MP | dSB |
---|---|---|---|
1 | ![]() |
35 | 755,0 |
2 | ![]() |
35 | 753,5 |
3 | ![]() |
34 |
Adabiyotlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Harald Fietz, Josip Asik, Anna Burtasova: Olimpiada United! Drezden 2008-yil. Verlag Schach Wissen, Berlin, 2009-yil. ISBN 978-3-9813348-0-7
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ Although commonly referred to as the menʼs division, this section is open to both male and female players.
- ↑ FIDE Calendar 2008. fide.com
- ↑ FIDE Handbook Retrieved on 2012-09-03.
- ↑ Dresden 2008. dresden2008.de
- ↑ Let the Games Begin in Dresden uschess.org, Mike Klein, 13 November 2008